Borstvoeding

Voor nieuwe moeders die twijfelen over borstvoeding en voor ervaren moeders die hun kennis willen opfrissen of borstvoeding nog een kans willen geven.

Borstvoeding is iets waar je ongetwijfeld over nadenkt. Je hoort er vast veel meningen over – dat het goed is voor je baby, maar misschien ook dat het lastig en veeleisend is. Dat laatste kan je zeker zo ervaren in bepaalde fases van de babytijd. Weet dat deze fases van tijdelijke aard zijn en dat de voordelen die borstvoeding biedt daar meestal tegen opwegen. Natuurlijk weten we dat borstvoeding de beste voeding is, maar dat het soms een uitdaging kan zijn om borstvoeding vol te houden. Ik zou ervoor willen pleiten borstvoeding wel een serieuze kans te geven, als je tegen problemen aanloopt meteen hulp in te schakelen van een lactatiekundige en als je er echt ongelukkig van wordt, jezelf een schouderklopje te geven dat je er alles aan hebt gedaan om het je kindje zo lang mogelijk te kunnen geven. Elke dag extra borstvoeding is al winst!

De eerste voeding

Direct na de geboorte begint het allemaal met colostrum, de eerste melk die je lichaam aanmaakt. Deze dikkige, geelachtige vloeistof wordt niet voor niets het ‘vloeibare goud’ genoemd. Colostrum zit boordevol afweerstoffen, precies afgestemd op de behoeften van je pasgeboren baby. Het bevat in zeer geconcentreerde hoeveelheden alles wat je kindje nodig heeft, een paar druppels colostrum is al genoeg. Dat is maar goed ook, want de maag van je baby is nu nog maar zo groot als een knikker. Ook helpt colostrum om een beschermend laagje om de darmen te leggen zodat deze bestand zijn tegen ziekteverwekkers en bevordert het de uitscheiding van meconium, de eerste ontlasting.

Wat misschien nog wel belangrijker is: het drinken geeft je baby meteen een gevoel van veiligheid en verbondenheid. Wanneer je je baby kort na de geboorte aanlegt, liefst binnen het eerste uur, komt de natuurlijke zuigreflex op gang en begint de productie van moedermelk toe te nemen.

Dit eerste huid-op-huidcontact is niet alleen waardevol voor je baby, maar ook voor jou. Je lichaam maakt oxytocine aan, een hormoon dat de melkproductie stimuleert en je daarnaast helpt ontspannen en een positieve hechting met je kindje tot stand te brengen.

Voeding op maat

Na de eerste dagen verandert de melk van samenstelling. Waar colostrum vooral gericht is op bescherming, biedt ‘rijpe’ moedermelk precies de juiste voedingsstoffen voor groei en ontwikkeling. Het mooie is dat deze melk zich automatisch aanpast aan de leeftijd van je baby, het tijdstip van de dag en zelfs aan een eventuele infectie die je kindje doormaakt. Je lichaam maakt dus voeding op maat – uniek en afgestemd op jouw kind.

Borstvoeding biedt veel voordelen. Voor je baby betekent dit onder andere minder kans op infecties zoals oorontsteking, verkoudheid en buikgriep. Ook op de lange termijn zijn er positieve effecten: de kans op overgewicht, allergieën en diabetes type 1 is kleiner bij kinderen die borstvoeding krijgen. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat moedermelk bijdraagt aan de hersenontwikkeling, mede dankzij essentiële vetzuren zoals DHA. En minstens zo belangrijk: het voedmoment is ook een moment van rust, troost en nabijheid. Jouw armen zijn de veiligste plek op aarde.

Goed voor je baby én voor jou

Wat veel vrouwen verrast, is dat borstvoeding ook voor henzelf voordelen heeft. Tijdens het voeden maakt je lichaam hormonen aan die de baarmoeder helpen samentrekken, waardoor je sneller herstelt na de bevalling. Daarnaast vermindert langdurige borstvoeding de kans op borstkanker, eierstokkanker en diabetes type 2. Mits je volledig voedt kan het ook op natuurlijke wijze bijdragen aan het uitblijven van de menstruatie in de eerste maanden, voor veel vrouwen een prettige bijkomstigheid.

En dan zijn er de praktische voordelen: moedermelk is altijd beschikbaar, op de juiste temperatuur, en gratis. Geen flesjes klaarmaken, geen gedoe onderweg. Niet midden in de nacht met een slaaphoofd in de keuken de fles opwarmen. Heeft je kindje pijn of is het ziek? Een slokje melk doet wonderen is mijn ervaring. Het hielp zelfs om de verstopte neus van mijn kinderen weer open te krijgen!

Hoe borstvoeding werkt in de praktijk

Borstvoeding is niet altijd vanzelfsprekend, hoewel het goed is te onthouden dat verreweg de meeste moeders in staat zijn om borstvoeding te geven. Te weinig melk hebben komt niet vaak voor en is meestal op te lossen. Een goede techniek is van groot belang om pijn te voorkomen en je melkproductie op gang te houden. Je baby moet met een wijd geopende mond aanhappen, waarbij een groot deel van de tepelhof in het mondje verdwijnt. De kin hoort de borst te raken, en de lipjes moeten naar buiten gekruld zijn. Tijdens het drinken hoor je vaak zachte slikgeluidjes, en je borsten voelen na het voeden zachter aan.

Als dat allemaal niet vanzelf gaat – wat regelmatig voorkomt, zeker in de eerste dagen – kan een lactatiekundige je ondersteunen. Geef het niet meteen op, je baby en jij hebben tijd nodig om de techniek van het goed aanleggen en drinken onder de knie te krijgen. Blijf rustig en blijf oefenen. Al na een paar dagen zul je merken dat het steeds makkelijker gaat en dat de melkproductie beter afgestemd raakt op de behoefte van je baby. Dan zul je ook minder pijnlijke borsten hebben en veel minder stuwing.

Ook de houding waarin je voedt maakt verschil. Veel vrouwen kiezen voor de klassieke madonnahouding (je kindje horizontaal op je buik), maar ook liggend voeden of de rugbyhouding (alsof je een rugbybal of stokbrood onder je arm geklemd hebt) kan fijn zijn, zeker na een keizersnede of als je last hebt van stuwing. Probeer vooral wat bij jou past, en wees niet bang om te experimenteren of om hulp te vragen.

Hoe vaak moet je voeden?

In de eerste weken drinkt je baby vaak – tussen de acht en twaalf keer per dag, soms nog vaker. Dat is normaal. De maag van een pasgeborene is klein, en moedermelk wordt snel verteerd. Probeer te voeden op verzoek, dus wanneer je baby signalen geeft: sabbelen, zoekgedrag of onrust. Huilen is meestal een laat hongersignaal, dus probeer die eerste signalen te herkennen.

Ook nachtvoedingen horen erbij, hoe zwaar dat soms ook is. Juist ’s nachts is je melkproductie vaak op z’n hoogst. Het kan helpen om deze momenten te benaderen als een waardevol moment van nabijheid en rust in de stilte van de nacht. En ook dit gaat voorbij... ;)

Als borstvoeding niet lukt

Ondanks alle goede intenties is borstvoeding niet altijd mogelijk. Misschien heb je pijn, een moeilijke bevalling achter de rug, weinig steun, of lukt het technisch gewoon niet goed. Misschien wil je het heel graag, maar put het je uit. En dan wordt je soms geconfronteerd met schuldgevoelens en frustratie. Als borstvoeding een gevecht wordt, dan is het beter voor zowel je baby als voor jezelf om te stoppen.

En weet: je bent absoluut geen mindere moeder als het niet lukt. Flesvoeding is een uitstekend alternatief dat je kindje alles geeft wat het nodig heeft om gezond op te groeien. En de liefde, aandacht en veiligheid die jij biedt – dát is wat telt. Bovendien is het gewoon superknap dat het je gelukt is om het een serieuze kans te geven en om in staat te zijn te erkennen dat het beter is om te stoppen. Laat je dus niet gek maken. Volg je gevoel, laat je goed informeren en vraag om hulp als je daar behoefte aan hebt.

Hulp is er altijd

Twijfel je over iets? Heb je pijn? Worstel je met onzekerheid? Je bent niet alleen. Gelukkig maar, want daarom zijn er lactatiekundigen, kraamverzorgenden en consultatiebureaus die je kunnen helpen. Soms is een kleine aanpassing al genoeg om je weer op weg te helpen. En soms is de beste keuze er één waarbij jij stopt – omdat het op dat moment beter is voor jou en je gezin.

Elke moeder mag haar eigen weg kiezen. En hoe die er ook uitziet: je doet het goed!

Meer lezen of hulp nodig?

Voor betrouwbare en aanvullende informatie:

• Voedingscentrum – Borstvoeding

• Kenniscentrum Borstvoeding

• La Leche League Nederland